Lúng túng định giá thương hiệu

Sự lúng túng trong việc định giá thương hiệu là vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp VN chứ không chỉ riêng của một số doanh nghiệp Nhà nước đang tiến hành cổ phần hóa.

Vinaconex (thuá»™c Bá»™ Xây dá»±ng) là má»™t tổng công ty lá»›n của Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang tiến hành cổ phần hóa. Má»™t chuyên gia của Cục Sở hữu Trí tuệ (Bá»™ Khoa học Công nghệ) cho biết, tổng tài sản của Vinaconex vào khoảng 3.600 tỉ đồng, trong đó trị giá thÆ°Æ¡ng hiệu Vinaconex – theo nhiều nguồn tin khác nhau – chỉ được tính xấp xỉ 3,5 tỉ đồng – chÆ°a bằng 1/1.000 tổng tài sản doanh nghiệp. Má»™t con số quá nhỏ nhoi.

Bản thân ông Phí Thái Bình – Chủ tịch Há»™i đồng Quản trị Vinaconex không thừa nhận con số 3,5 tỉ này. Ông nói: “Trong quá trình tiến hành cổ phần hóa, chúng tôi đề nghị các doanh nghiệp tá»± đánh giá giá trị của cái tên Vinaconex, ở đâu đó vào khoảng từ 5 đến 15% giá trị doanh nghiệp. Còn đối vá»›i cả tổng công ty, giá trị thÆ°Æ¡ng hiệu Vinaconex được tính bao nhiêu là má»™t bài toán rất phức tạp, chắc chắn cần phải có sá»± tÆ° vấn của các chuyên gia, tạm thời chúng tôi cÅ©ng chÆ°a biết tính nhÆ° thế nào…”.

 

Sự lúng túng trong việc định giá thương hiệu là vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp Việt Nam chứ không chỉ riêng của một số doanh nghiệp Nhà nước đang tiến hành cổ phần hóa.

 

Ông Đặng Lê Nguyên VÅ© – Giám đốc Công ty Cà phê Trung Nguyên – má»™t doanh nghiệp được coi là Ä‘i tiên phong ở VN trong việc xây dá»±ng và bảo vệ thÆ°Æ¡ng hiệu – cÅ©ng thừa nhận: “Trong hoàn cảnh ta hiện nay chÆ°a thể định giá chính xác được thÆ°Æ¡ng hiệu của má»™t doanh nghiệp. Đưa ra bất kỳ con số nào cÅ©ng là chủ quan”.

 

Ông Hồ Xuân Hùng – Phó trưởng ban Chỉ đạo Đổi má»›i và Phát triển doanh nghiệp Trung Æ°Æ¡ng – nhận xét: “Đến tài sản hữu hình còn chÆ°a định giá đúng, định giá đủ, nói gì đến tài sản vô hình nhÆ° thÆ°Æ¡ng hiệu!”.

 

Trong khi đó, theo ông Phạm Đình ChÆ°á»›ng – Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ – vấn đề định giá thÆ°Æ¡ng hiệu, hay rá»™ng hÆ¡n là tài sản trí tuệ – đã bắt đầu được thế giá»›i tính đến từ vài thập niên.

 

Trong các lý thuyết kinh tế, quan Ä‘iểm về tài sản doanh nghiệp đã có sá»± thay đổi căn bản. Bên cạnh những tài sản hữu hình (Ä‘á»™ng sản, bất Ä‘á»™ng sản…) giờ đây xuất hiện các tài sản vô hình (bao gồm các mối quan hệ của doanh nghiệp, các hợp đồng lợi thế và các sản phẩm trí tuệ – bao gồm bằng sáng chế, thÆ°Æ¡ng hiệu, bí quyết thÆ°Æ¡ng mại…).

 

Càng ngày, vai trò của các tài sản vô hình càng quan trọng. Đối với một công ty chuyên sản xuất một sản phẩm hữu hình (thuốc lá) như Philip Moris, giá trị tài sản vô hình vẫn chiếm 78% tổng tài sản.

 

Còn đối vá»›i nhiều công ty, thậm chí nhiều ngành kinh tế, tài sản vô hình gần nhÆ° là toàn bá»™ tài sản. Ví dụ: Giá trị tài sản vô hình chiếm 98% tổng tài sản của Microsoft, 99% giá trị tài sản của Yahoo… Ngày nay, sá»± cạnh tranh giữa các công ty nhiều khi chính là sá»± cạnh tranh tạo ra nhiều giá trị vô hình hÆ¡n.

 

Trong khi đó, ở VN, rất đáng tiếc, định giá thÆ°Æ¡ng hiệu vẫn còn là má»™t vấn đề quá má»›i mẻ. Cách đây ít năm, cá»™ng đồng doanh nghiệp VN đã “tròn xoe” mắt khi thấy phía đối tác nÆ°á»›c ngoài đề nghị mua thÆ°Æ¡ng hiệu P/S vá»›i giá 5 triệu USD, thÆ°Æ¡ng hiệu Dạ Lan vá»›i giá hÆ¡n 1 triệu USD…

 

Vậy mà trong quá trình cổ phần hóa, chuyển đổi sở hữu, mua bán, sáp nhập… Ä‘ang diá»…n ra ồ ạt hiện nay, nhiều doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c có những thÆ°Æ¡ng hiệu tÆ°Æ¡ng đối có uy tín nhÆ°ng lại không biết tính thành tiền nhÆ° thế nào.

 

Người ta rất chi li trong việc tính giá má»™t ngôi nhà, má»™t chiếc xe, má»™t cá»— máy… nhÆ°ng lại “cho không biếu không” những thÆ°Æ¡ng hiệu dày công vun đắp hàng chục năm.

 

ThÆ°Æ¡ng hiệu Vinamilk đã không hề được tính thành tiền. Trong phÆ°Æ¡ng án đấu giá thuá»· Ä‘iện VÄ©nh SÆ¡n – Sông Hinh vừa qua cÅ©ng nhÆ° Phả Lại, Thác Bà sắp tá»›i, giá trị thÆ°Æ¡ng hiệu cÅ©ng không được tính tá»›i.

 

Ông Phạm Đình Chướng thừa nhận, trong toàn bộ hệ thống chính sách về sở hữu trí tuệ ở nước ta còn thiếu hẳn một mảng lớn quy định về cách xác định giá trị thương hiệu doanh nghiệp. Cũng như chưa có một cơ quan nào đứng ra nghiên cứu phát triển tài sản sở hữu trí tuệ.

 

Sá»± thiếu hụt này sẽ gây ra những tổn thất nghiêm trọng đối vá»›i Nhà nÆ°á»›c và các doanh nghiệp – má»™t tổn thất không “vô hình” chút nào.