Quản lý (QL) từ xÆ°a tá»›i nay vẫn là nhiệm vụ trung tâm của má»i tổ chức. Vá»›i thá»i gian, các công cụ công nghệ và phÆ°Æ¡ng pháp luáºn má»›i do con ngÆ°á»i nghiên cứu, phát triển Ä‘ã giúp cho việc QL các tổ chức lá»›n ngày má»™t hữu hiệu hÆ¡n. Từ chá»— phụ thuá»™c vào tài năng bẩm sinh của con ngÆ°á»i thành các quy trình (QT) khoa há»c công nghệ (KHCN) không phụ thuá»™c vào ngÆ°á»i thá»±c hiện
QL cổ Ä‘iển dá»±a trên con ngÆ°á»i
QL cổ Ä‘iển lấy con ngÆ°á»i làm trung tâm cho nên phụ thuá»™c rất nhiá»u vào tài năng và nghệ thuáºt của ngÆ°á»i lãnh đạo. Con ngÆ°á»i trong QL cổ Ä‘iển là nhân tố tổng hợp của các yếu tố: cảm nháºn thá»±c tế, hình thành QT, xây dá»±ng chuẩn má»±c và ká»· luáºt tuân thủ. ThÆ°á»ng ngÆ°á»i ta thấy ở những tổ chức cổ Ä‘iển thành công phải có những con ngÆ°á»i biết nháºn định chính xác tình hình, biết láºp ra QT phối hợp má»i ngÆ°á»i làm việc, biết láºp ra các chuẩn má»±c Ä‘o chính xác hiệu quả công việc, và biết tuân thủ nghiêm ngặt các QT và chuẩn má»±c Ä‘ó. Không phải tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có thể há»™i tụ được những khả năng này, đặc biệt là khả năng nháºn định chính xác tình hình và láºp ra QT giải quyết vấn Ä‘á».
Trong QL cổ Ä‘iển, đặc biệt là ở phÆ°Æ¡ng Äông, việc tuyển chá»n nhân tài trở thành Ä‘iá»u kiện thiết yếu và đầu tiên cho QL thành công. Từ Ä‘ó xuất hiện quan niệm "hiá»n tài là nguyên khí quốc gia" và quan Ä‘iểm lấy ngÆ°á»i tài làm trung tâm này được đẩy lên quá mức. Ngày nay, quan Ä‘iểm này Ä‘ã chuyển dịch: chá»n ngÆ°á»i tâm phúc và tin cáºy để đặt vào các vị trí chủ chốt, bá» qua yếu tố xem xét tình huống để láºp QT cho sát các nghiệp vụ.
Ví dụ Ä‘iển hình vá» QL cổ Ä‘iển là việc Khổng Minh bầy binh bố tráºn trong cuá»™c chiến Xích Bích vá»›i Tào Tháo. Khổng Minh, má»™t nhà lãnh đạo và QL giá»i, Ä‘ã hình dung ra QT tráºn Ä‘ánh, bố trí các tÆ°á»›ng lÄ©nh trấn giữ những Ä‘iểm chốt sẽ xảy ra chiến tráºn, và trao cho má»—i ngÆ°á»i má»™t “túi gấm” mô tả QT xá» lý cho các tình huống cùng các tiêu chuẩn thành công. Äòi há»i căn bản vá»›i các tÆ°á»›ng lÄ©nh là phải tuân thủ nghiêm ngặt những QT Ä‘ã được thiết láºp. Không có mấy ai trong lịch sá» có được khả năng láºp ra QT hoàn hảo sát vá»›i thá»±c tế nhÆ° váºy.
NgÆ°á»i QL nhÆ° váºy thá»±c sá»± là ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng trí tuệ cao, chuyển những nháºn biết của mình thành các tài liệu mô tả mục Ä‘ích cần đạt tá»›i, cách thá»±c hiện công việc, cách kiểm soát công việc theo mục Ä‘ích và sá» dụng sức mạnh tuân thủ của tổ chức để làm cho ý tưởng trở thành hiện thá»±c. Thiếu những lao Ä‘á»™ng trí tuệ này, thá»±c tế ngÆ°á»i ta sẽ không thể Ä‘iá»u khiển được hệ thống phức tạp Ä‘ang diá»…n ra.
|
QL hiện đại trên ná»n công nghệ
Ngày nay, các cÆ¡ quan và tổ chức Ä‘á»u có mức Ä‘á»™ QL phức tạp vượt ra ngoài khả năng bao quát của con ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng. Do Ä‘ó các tổ chức này Ä‘á»u có nhu cầu tìm kiếm những ngÆ°á»i có khả năng QL giá»i. NhÆ°ng hiển nhiên không thể có nhiá»u ngÆ°á»i QL giá»i bẩm sinh nhÆ° kiểu Khổng Minh được.
Vá»›i sá»± phát triển của KHCN, vấn Ä‘á» QL Ä‘ã thay đổi từ chá»— phụ thuá»™c vào tài năng bẩm sinh của con ngÆ°á»i thành các QT KHCN không phụ thuá»™c vào ngÆ°á»i thá»±c hiện. Vì váºy, QL hiện đại ngày nay nhấn mạnh vào việc xây dá»±ng các QT nghiệp vụ và sá»± tuân thủ QT, thay vì nhấn mạnh vào tài năng cá nhân và sá»± tuân thủ cá nhân.
QL hiện đại quan niệm cần trích rút ra các loại hình thông tin trong thao tác của những ngÆ°á»i QL giá»i, để láºp thành các tri thức của tổ chức và từ Ä‘ó xác định ra cách váºn hành của tổ chức mà không bị lệ thuá»™c vào cá nhân ngÆ°á»i thá»±c hiện. Việc trích rút ra tri thức của tổ chức là Ä‘iá»u rất quan trá»ng và thiết yếu cho má»i tổ chức hiện đại thích nghi vá»›i môi trÆ°á»ng biến Ä‘á»™ng nhanh ngày nay, vì các tri thức tổ chức làm việc phải thÆ°á»ng xuyên thay đổi.
QL hiện đại không những thế còn Ä‘Æ°a các yếu tố công nghệ má»›i vào làm ná»n tảng cho việc QL các tri thức của tổ chức. Äiá»u Ä‘ó có nghÄ©a là tất cả các cách tổ chức QT làm việc, các chuẩn má»±c công việc, các kiểm tra tuân thủ công việc Ä‘á»u phải được thá»±c hiện trên ná»n công nghệ, trên các hệ thống mạng máy tính. Äây là chá»— để cho các công cụ trợ giúp QL Ä‘i vào thá»±c tế má»™t cách không thể đảo ngược được.
QL hiện đại xem xét việc phân chia hoạt Ä‘á»™ng của ngÆ°á»i QL giá»i thành nhiá»u nhiệm vụ Ä‘á»™c láºp nhau, có thể trao cho từng nhóm chuyên gia thá»±c hiện. Toàn tổ chức là bá»™ máy xâu chuá»—i công việc của các nhóm chuyên gia để thá»±c hiện mục tiêu.
|
Các nguyên tắc của QL hiện đại
Bên cạnh những yếu tố trá»±c cảm, quyết Ä‘oán của ngÆ°á»i quản lý, các yếu tố KHCN của QL cần được nháºn diện và thá»±c thi để làm cho tổ chức phát triển vững chắc. Xuất phát từ những đặc trÆ°ng chính của ngÆ°á»i QL các tổ chức, bên ngoài yếu tố sáng tạo của con ngÆ°á»i, các yếu tố sau Ä‘ây cần được thiết láºp dá»±a trên các nguyên tắc KHCN:
1. Xây dá»±ng và hoàn chỉnh QT làm việc
2. Xây dá»±ng và hoàn chỉnh các tiêu chuẩn cho sản phẩm và dịch vụ
3. Xây dá»±ng và hoàn chỉnh QT đảm bảo chất lượng
4. Xây dá»±ng và phát triển ý thức tuân thủ QT và chuẩn
QT làm việc là dãy các hoạt Ä‘á»™ng phối hợp công việc của nhiá»u chuyên gia, nhiá»u nhóm công tác để đạt tá»›i mục tiêu của tổ chức. QT này phải do chuyên gia trong các lÄ©nh vá»±c xây dá»±ng nên và cần phải được làm tài liệu cẩn tháºn để cho những ngÆ°á»i kế tục có thể hiểu, thá»±c hiện và cải tiến chúng. QT này không phụ thuá»™c vào ngÆ°á»i tham gia thá»±c hiện miá»…n là há» Ä‘áp ứng đủ yêu cầu kỹ năng nào Ä‘ó.
GIỚI THIỆU VỀ TÁC GIẢ |
|||
Ông Ngô Trung Việt Ä‘ã từng là thành viên và cố vấn của nhiá»u dá»± án phát triển CNTT của Chính Phủ. Hiện ông là chuyên gia phân tích qui trình nghiệp vụ và giảng viên cao cấp cho táºp Ä‘oàn Công Nghệ DTT, đồng thá»i tham gia vào các dá»± án phát triển kiến trúc công ty và triển khai quản lí theo qui trình, đặc biệt vá»›i sản phẩm ChangeDriver. |
Các sản phẩm của từng công Ä‘oạn QT cần phải Ä‘áp ứng các tiêu chuẩn chất lượng do các nhóm chuyên môn theo dõi, kiểm nghiệm tuân thủ Ä‘úng các chuẩn Ä‘ã quy định. Toàn tổ chức tham gia vào việc đảm bảo chất lượng cho sản phẩm và dịch vụ được thá»±c hiện.
Việc theo dõi các QT trong sá»± váºn hành của nó cần được làm tài liệu chu Ä‘áo, để thông qua Ä‘ó ngÆ°á»i QL có thể nắm sát diá»…n biến của thá»±c tế, Ä‘o lÆ°á»ng được mức Ä‘á»™ cÅ©ng nhÆ° chất lượng công việc thá»±c hiện.
Tất cả những tài liệu này tạo nên tri thức của tổ chức trong việc QL váºn hành thÆ°á»ng xuyên, theo thuáºt ngữ chuyên môn của tổ chức Ä‘ó chính là ‘kí ức của tổ chức’. Khi chÆ°a có đủ các tài liệu này, công tác QL không thể thá»±c hiện má»™t cách hữu hiệu. Khi thay đổi nhân sá»±, tổ chức sẽ có nguy cÆ¡ hoạt Ä‘á»™ng mất ổn định, các QT có thể bị thay đổi má»™t cách tuỳ tiện theo ý ngÆ°á»i lãnh đạo má»›i. Äây là Ä‘iá»u rất thÆ°á»ng xảy ra ở Việt Nam vì hầu hết các cÆ¡ quan Ä‘á»u chÆ°a có hệ thống tri thức tổ chức được ghi lại trong kí ức tổ chức.
Vì váºy, Ä‘iá»u quan trá»ng cho các tổ chức là cần coi các QT hoạt Ä‘á»™ng của mình nhÆ° bá»™ khung pháp lý mà má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải tuân thủ. Äể cho công tác lãnh đạo và QL các tổ chức mang tính khoa há»c khách quan, các tổ chức dần phải phát triển các bá»™ pháºn xây dá»±ng QT, thá»±c hiện QT và tÆ° vấn-kiểm tra QT, má»™t hình thái cụ thể của quan niệm tam quyá»n phân láºp trong nhà nÆ°á»›c pháp quyá»n: láºp pháp, hành pháp, tÆ° pháp.
Trong QL hiện đại, ba khái niệm vá» QT này được tách ra Ä‘á»™c láºp nhau và có thể trao cho các nhóm ngÆ°á»i khác nhau trong tổ chức phụ trách. NhÆ°ng vấn Ä‘á» là, các tổ chức ngày càng phức tạp, dù có các nhóm chuyên môn hoá, cÅ©ng không thể bao quát hết nếu chỉ dá»±a vào đầu óc của từng cá nhân. Công nghệ và máy móc cùng phÆ°Æ¡ng pháp làm việc má»›i trở thành quan trá»ng để há»— trợ hữu hiệu cho con ngÆ°á»i trong công tác QL tổ chức phức tạp. Do Ä‘ó việc tăng cÆ°á»ng sá» dụng các công cụ xá» lý thông tin trong QL theo QT là má»™t yêu cầu tất yếu.
|
Ngô Trung Việt- Theo PcWorld