Nhìn doanh nhân dưới góc độ văn hoá

Nhà nghiên cứu VÆ°Æ¡ng Trí Nhàn chia sẻ những cảm nghÄ© của mình, sau gần má»™t tháng nghiền ngẫm bài báo của SGTT: “Đâu là những việc cần làm nếu muốn nhìn giá»›i kinh doanh dÆ°á»›i góc Ä‘á»™ văn hoá”…

Tá»›i lúc này mà chỉ đặt vấn đề xác định đạo kinh doanh của người Việt có lẽ chÆ°a đủ. Còn những đức tính cần thiết của người kinh doanh nêu ra ở Ä‘ây thì lại có vẻ còn chung chung và tôi ngờ là không Ä‘áp ứng nhu cầu của thá»±c tế”. Đó là cảm nghÄ© chính của tôi khi đọc bài tường thuật cuá»™c há»™i thảo về Đạo kinh doanh của người Việt in trên SGTT số ra 30.7 (có tham khảo má»™t số ý kiến trích đăng trên Tuổi trẻ cuối tuần số ra 5.8).

Từ Ä‘iển Hán Việt của Thiều Chá»­u ghi “đạo là cái lẽ nhất định ai cÅ©ng phải noi đấy mà theo”. Từ Ä‘iển của Hoàng Phê giảng đạo là “Ä‘Æ°á»ng lối và nguyên tắc mà con người có bổn phận giữ gìn và tuân theo trong cuá»™c sống xã há»™i”.

Từ xÆ°a, và đến nay vẫn vậy, các nhà giáo dục ở ta hay nói “tiên học lá»… hậu học văn”. Song thá»±c tế cho thấy, thứ đạo đức “Ä‘i trÆ°á»›c” Ä‘ó thường chỉ là khô cứng giả tạo khó nảy nở trong lá»›p trẻ, còn đạo đức chân chính bao giờ cÅ©ng Ä‘i kèm vá»›i học vấn.

Vá»›i thÆ°Æ¡ng nhân doanh nhân cÅ©ng vậy. Má»™t há»™i thảo bàn về doanh nhân lúc này mà chỉ dừng lại ở đạo đức thì bó hẹp quá, phải bắt đầu từ nhận thức.

Để lời khuyên doanh nhân nên sống thế này thế kia cho có hiệu quả, cần đặt nó trên những luận cứ khoa học. Cần cho người ta biết doanh nhân Việt Nam là người nhÆ° thế nào, và từng chịu những quy định nào của lịch sá»­.

Rá»™ng hÆ¡n cần cho biết là ở xã há»™i Việt Nam cách hiểu về doanh nghiệp và doanh nhân thường kèm theo những thiên kiến gì, tại sao người ta khó trở thành những doanh nhân theo nghÄ©a phổ biến trên thế giá»›i, tại sao lịch sá»­ Việt Nam được viết hôm nay không ghi nhận Ä‘óng góp của gần nhÆ° bất cứ má»™t nhân vật doanh nhân nào…

Trong các báo cáo ở há»™i thảo mà báo chí trích đăng, Ä‘ã thấy có nói tá»›i các vấn đề này, nhÆ°ng má»›i chỉ là gợi mở xa xôi và lÆ°á»›t Ä‘i quá nhanh.

Còn phần giáo lý nêu ra, cÅ©ng có những bài có ý sâu sắc, nhÆ°ng lại không cập nhật và không bám sát tình hình Việt Nam.

Bây giờ mà Ä‘i khuyên các doanh nhân là phải thật thà, đừng tham lam, phải sòng phẳng… thì có lẽ sÆ¡ đẳng ngây thÆ¡ quá. Tôi biết có nhiều người muốn tá»­ tế mà không được. Nếu tôi không lầm, các doanh nhân Ä‘ang cần giúp đỡ để họ hiểu chính họ.

Cách Ä‘ây mấy năm Ä‘ã có hai cuốn bàn hẳn về lịch sá»­ thÆ°Æ¡ng nhân Trung Quốc được dịch ra tiếng Việt. Tài liệu loại này trên thế giá»›i còn nhiều mà ta không biết và cho dịch.

Chắc chắn là trÆ°á»›c mắt giá»›i doanh nhân cÅ©ng phải đặt hàng các nhà nghiên cứu Ä‘i vào các vấn đề tÆ°Æ¡ng tá»±. Bao quát thì cần lịch sá»­ thÆ°Æ¡ng nghiệp thÆ°Æ¡ng nhân Việt Nam nói chung. Cấp bách hÆ¡n thì cần lịch sá»­ thÆ°Æ¡ng nghiệp thÆ°Æ¡ng nhân thế ká»· 20.

Việc gì trong xã há»™i hiện nay thường cÅ©ng chỉ bàn theo lối “ ăn xổi”, ở Ä‘ó người ta thiên về khuyên răn nhau nên làm nhÆ° thế này nhÆ° thế kia chứ không thá»±c sá»± làm những công cuá»™c nghiên cứu theo nghÄ©a hiện đại.

NhÆ°ng trong giai Ä‘oạn hiện nay, buôn bán Ä‘ang là má»™t ngành mÅ©i nhọn lôi cuốn cả xã há»™i Ä‘i tá»›i. Ở Ä‘ây lại thường không có những ta-bu, cấm kỵ.

Bởi vậy chúng tôi hy vọng ở Ä‘ây có thể có nhiều cuá»™c há»™i thảo sâu sắc hÆ¡n.