Nhân viên thụ động, lỗi do đâu?

Là người quản lý, Ä‘ã bao giờ bạn cảm thấy khó chịu vì nhân viên quá thụ Ä‘á»™ng, công việc gì cÅ©ng chờ có lệnh của sếp? Nếu thường rÆ¡i vào tình huống này, bạn hãy tá»± hỏi liệu mình có phải là nguyên nhân?

Nhiều vị lãnh đạo thường nghÄ© mình là người hoàn hảo, làm việc gì cÅ©ng hay, hiểu biết tất cả mọi việc và luôn làm giỏi hÆ¡n cấp dÆ°á»›i. Chính vì tâm lý Ä‘ó và vì tính cầu toàn mà Ä‘ôi khi những vị lãnh đạo này làm cả các công việc mà trÆ°á»›c Ä‘ó họ Ä‘ã giao cho cấp dÆ°á»›i.

Thế rồi đến lúc quá mệt mỏi, họ lại than vì sao mình phải cáng Ä‘áng cả ngàn công việc và nhân viên sao mà quá kém. Phía nhân viên cÅ©ng chẳng vui khi "được" sếp gánh việc giúp mình.

Những việc nhÆ° thế không mấy xa lạ trong các công ty nếu sá»± lãnh đạo, Ä‘iều hành và quản lý lẫn lá»™n. Vậy Ä‘âu là những nguyên nhân cÆ¡ bản của sá»± lệch lạc này?

Nguyên nhân thứ nhất là người lãnh đạo công ty hiện nay vốn là má»™t chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c khoa học, công nghệ hay tài chính, tiếp thị… Có nghÄ©a, họ là người có tri thức, kỹ năng, kinh nghiệm về vấn đề tác nghiệp trá»±c tiếp của má»™t khâu hay nhiều khâu chuyên môn.

Vì thế, khi được đề bạt lên vị trí quản lý Ä‘iều hành má»™t phòng, ban lá»›n hay thậm chí là lãnh đạo cả doanh nghiệp, họ vẫn giữ thói quen là trá»±c tiếp "thá»±c hiện". Sá»± trá»±c tiếp "thá»±c hiện" thể hiện qua mệnh lệnh quá cụ thể, họ không cho cấp dÆ°á»›i tham gia vào quá trình "sá»­a soạn" quyết định.

Hệ lụy của sá»± lãnh đạo theo kiểu này là nhân viên chỉ biết phục tùng, không phải suy nghÄ© hay góp sức cho các quyết định được Ä‘Æ°a ra. Từ Ä‘ó nhân viên trở thành má»™t người thừa hành, thụ Ä‘á»™ng. Bởi lẽ nếu công việc có kết quả thì công đầu là của sếp, còn nếu không thành công thì cÅ©ng là tại sếp.

Khi nhân viên không được Ä‘á»™ng viên để tham gia sá»± nghiệp chung, tính sáng tạo – má»™t tính năng then chốt của sá»± đổi má»›i và phát triển – của má»—i cá nhân trong công ty sẽ bị mai má»™t. Khi nhân viên chỉ làm việc nhÆ° má»™t cái máy nhận lệnh thì sá»± trì trệ chắc chắn sẽ xuất hiện.

Và rồi tính á»· lại trong bá»™ máy thừa hành ở doanh nghiệp cÅ©ng sẽ đến, cấp dÆ°á»›i khi gặp việc khó hay Ä‘á»™t xuất sẽ thụ Ä‘á»™ng trông chờ sếp ra lệnh. Trong khi Ä‘ó khoa học quản trị là khoa học nhân văn chứ không phải là khoa học máy móc.

Nguyên nhân thứ hai là người lãnh đạo quá cầu toàn, tỉ mỉ đến Ä‘á»™ không tin sức mạnh của tập thể cấp dÆ°á»›i. Những người lãnh đạo nhÆ° thế thường sợ cấp dÆ°á»›i làm sai, không hiểu rõ tầm quan trọng của công việc, và vì thế họ đứng ra làm thay cho cấp dÆ°á»›i. Tình trạng này cÅ©ng sẽ tạo ra các hệ lụy là nhân viên trì trệ, thụ Ä‘á»™ng và á»· lại nhÆ° Ä‘ã phân tích ở trên.

Nguyên nhân thứ ba là người lãnh đạo quá "Ä‘á»™c tài chuyên chế" hoặc là quá tá»± cao. Ba hệ lụy trên rất có khả năng sẽ xảy ra kèm thêm hệ lụy thứ tÆ° là sá»± đối kháng do cấp dÆ°á»›i quá bức xúc.

Thật ra người lãnh đạo có thể đảm nhận má»™t số công việc chuyên môn. Tuy nhiên những công việc chuyên môn do lãnh đạo thá»±c hiện phải được phối hợp và lồng trong khối công tác tác nghiệp của tập thể cấp dÆ°á»›i.

Tiến trình lãnh đạo và Ä‘iều hành nên được thiết lập theo các bÆ°á»›c nhÆ° sau: lãnh đạo ấn định mục tiêu, rồi giao mục tiêu cho từng phòng/ban liên quan. Sau Ä‘ó các phòng/ban nghiên cứu lập kế hoạch hành Ä‘á»™ng kèm vá»›i nguồn lá»±c cần phải có. Lãnh đạo cùng vá»›i những người liên quan thảo luận, xem xét rồi ra quyết định. Phòng/ban liên quan sẽ thá»±c hiện vá»›i sá»± giám sát, há»— trợ của lãnh đạo.

Các nhân viên dÆ°á»›i quyền sẽ năng Ä‘á»™ng, sáng tạo, nhiệt tâm hợp tác vá»›i cấp trên khi cấp trên biết khÆ¡i dậy nguồn trí lá»±c của tập thể cấp dÆ°á»›i. Muốn làm được Ä‘iều này thì người lãnh đạo cần:

– Hỏi cấp dÆ°á»›i rằng vấn đề này phải giải quyết nhÆ° thế nào? Sau Ä‘ó thảo luận vá»›i cấp dÆ°á»›i những ý kiến Ä‘ó.
– Có những phiên làm việc để giám sát, há»— trợ cho cấp dÆ°á»›i.
– Chấp nhận có làm thì có sai.

Nếu lãnh đạo giám sát, há»— trợ xuyên suốt thì dù sai sót có xảy ra cÅ©ng sẽ ở mức cho phép và có thể sá»­a sai được. Má»™t khi người đứng đầu doanh nghiệp thá»±c hiện việc lãnh đạo và Ä‘iều hành nhÆ° thế thì cấp dÆ°á»›i sẽ cảm thấy hÆ°ng phấn trong công việc vì chính họ là tác giả của các quyết định những Ä‘iều họ cần làm. Về phía người lãnh đạo, khi thá»±c hiện các bÆ°á»›c nhÆ° trên sẽ có thêm thời gian để làm nhiều việc khác có lợi cho công ty Ä‘úng vá»›i tầm của mình