Trường phái và chiến lược đầu tư thích hợp

Thời gian qua, TTCK trải qua nhiều giai Ä‘oạn phát triển vá»›i những xu hÆ°á»›ng khác nhau: tăng, Ä‘i ngang, giảm… Ä‘ã tạo ra lợi nhuận và cả thua lá»— cho nhà đầu tÆ°. Có vẻ nhÆ° nhà đầu tÆ° bắt đầu hiểu rằng, việc kiếm tiền từ TTCK cÅ©ng rất khó khăn và nhiều rủi ro, chứ không Ä‘Æ¡n giản nhÆ° họ từng nghÄ© trÆ°á»›c Ä‘ây.

Đã đến lúc, nhà đầu tÆ° nên hiểu biết sâu hÆ¡n về thị trường và có má»™t chiến lược đầu tÆ° nhất định. Loạt bài viết này sẽ góp phần giúp nhà đầu tÆ° nắm bắt những trường phái và chiến lược đầu tÆ° cÆ¡ bản, từ Ä‘ó có thể chọn ra má»™t trường phái và má»™t chiến lược đầu tÆ° thích hợp cho mình.

Trường phái đầu tÆ°: cách nhìn nhận thị trường khác nhau
Theo giáo sÆ° Damodaran, tác giả hàng đầu về đầu tÆ° và định giá trên thế giá»›i, để thành công, hay chính xác hÆ¡n để đạt kết quả đầu tÆ° vượt trá»™i so vá»›i những nhà đầu tÆ° trung bình khác, nhà đầu tÆ° phải xác định cho mình má»™t quan Ä‘iểm đầu tÆ° nhất định.

 

Trường phái hay quan Ä‘iểm đầu tÆ° (investment philosophy) là cách suy nghÄ© nhất quán và có hệ thống về thị trường, về nguồn gốc của thị giá, về hành vi của các nhà đầu tÆ°, về mọi vấn đề liên quan đến thị trường, và quan trọng nhất là những kiểu "lá»—i" của thị trường. Má»—i quan Ä‘iểm đầu tÆ° sẽ nhìn thấy những kiểu "lá»—i" khác nhau và khai thác những lá»—i này để tạo ra lợi nhuận.

Cùng trên má»™t thị trường nhÆ°ng nhà đầu tÆ° vá»›i phÆ°Æ¡ng thức hay quan Ä‘iểm đầu tÆ° khác nhau sẽ có cảm nhận khác nhau và vì thế sẽ hành Ä‘á»™ng hoàn toàn khác nhau tại cùng má»™t thời Ä‘iểm.

Tại sao phải có má»™t quan Ä‘iểm đầu tÆ° nhất định?
Nếu thiếu má»™t quan Ä‘iểm đầu tÆ° nhất quán, nhà đầu tÆ° dá»… nằm trong tình thế luôn luôn thay đổi chiến lược đầu tÆ° để tìm kiếm má»™t chiến lược đầu tÆ° tốt nhất. Vừa má»›i áp dụng chiến lược này nhÆ°ng chÆ°a thấy thành công thì lại có khuynh hÆ°á»›ng bỏ qua để áp dụng chiến lược đầu tÆ° khác. Khi làm nhÆ° vậy, nhà đầu tÆ° sẽ rÆ¡i vào má»™t trong 3 trường hợp.

Trường hợp xấu nhất, họ thường xuyên không thành công vá»›i những sá»± thay đổi. Trong số những chiến lược mà họ "thá»­" và "sai" có thể có chiến lược thích hợp vá»›i người khác, nhÆ°ng không thích hợp vá»›i họ, hoặc có những chiến lược cần có thời gian cần thiết để sinh lợi. Việc vá»™i vã thay đổi chiến lược đầu tÆ°, Ä‘ôi khi sẽ cuốn má»™t nhà đầu tÆ° không may mắn vào chuá»—i thua lá»— nối tiếp nhau.

Trường hợp khả quan hÆ¡n, nhà đầu tÆ° có thể thắng nhiều hÆ¡n thua. Tuy thế, kết quả đầu tÆ° của họ chắc chắn không cao bằng nhà đầu tÆ° vá»›i má»™t chiến lược đầu tÆ° cố định, vì việc liên tục thay đổi chiến lược dẫn đến sá»± thay đổi danh mục, làm tăng chi phí giao dịch, tăng khoản thuế phải ná»™p (Việt Nam sẽ áp dụng thuế trong tÆ°Æ¡ng lai gần)… sẽ làm giảm hiệu quả đầu tÆ°.

Trường hợp khả quan nhất, nhà đầu tÆ° luôn thắng khi áp dụng các chiến lược đầu tÆ° khác nhau, mặc dù họ cÅ©ng không biết rõ tại sao họ thắng. NhÆ°ng Ä‘ó chỉ là may mắn tạm thời, nếu kéo dài "cuá»™c chÆ¡i", chắc chắn họ cÅ©ng sẽ rÆ¡i vào 1 trong 2 trường hợp trên.

Nói má»™t cách khác, việc không có má»™t quan Ä‘iểm đầu tÆ°, má»™t sá»± suy nghÄ© logic và nhất quán về thị trường, vì thế phải thay đổi từ chiến lược đầu tÆ° này sang chiến lược đầu tÆ° khác, nhà đầu tÆ° Ä‘ã phó thác việc đầu tÆ° của mình cho sá»± may rủi, thá»­ và sai. Trong khi Ä‘ó, vá»›i má»™t hay hai phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° nhất quán, vá»›i sá»± tin tưởng cao và nhất quán vào quan Ä‘iểm, nhận định của mình, nhà đầu tÆ° có thể tá»± nắm lấy "vận há»™i" của chính mình.

Các phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° cÆ¡ bản
Thứ nhất, phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° giá trị (value investing philosophy): phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° này cho rằng, thị trường không hoàn toàn hiệu quả, và vì thế thị giá của cổ phiếu Ä‘ôi khi sẽ không thể hiện Ä‘úng giá trị ná»™i tại của nó. Nhà đầu tÆ° theo phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° giá trị sẽ mua những cổ phiếu undervalued, tức là những cổ phiếu có giá trị ná»™i tại cao hÆ¡n thị giá, hoặc có chỉ số P/E thấp hÆ¡n so vá»›i những cổ phiếu tÆ°Æ¡ng tá»±.

Nhà đầu tÆ° áp dụng phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° giá trị thường áp dụng má»™t trong những chiến lược đầu tÆ° sau: chiến lược đầu tÆ° giá trị ná»™i tại (intrinsic value investing); chiến lược đầu tÆ° giá trị tÆ°Æ¡ng quan (relative value investing); chiến lược đầu tÆ° giá trị – đối nghịch (contrarian value investing); chiến lược đầu tÆ° giá trị của nhà đầu tÆ° chủ Ä‘á»™ng (activist value investing).

Thứ hai, phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° tăng trưởng (growth investing philosophy): quan Ä‘iểm đầu tÆ° tăng trưởng cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° quan Ä‘iểm đầu tÆ° giá trị, tức là đầu tÆ° những cổ phiếu có giá trị ná»™i tại cao hÆ¡n thị giá.

Điều khác nhau là phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° tăng trưởng, thay vì chọn những cổ phiếu có P/E thấp, lại tập trung vào cổ phiếu có P/E cao hÆ¡n so vá»›i những cổ phiếu tÆ°Æ¡ng tá»±, vá»›i kỳ vọng rằng, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng mạnh của cổ phiếu sẽ giúp Ä‘Æ°a giá trị ná»™i tại, tức là giá trị hiện tại của các dòng tiền thu được trong tÆ°Æ¡ng lai, cao hÆ¡n giá mua cổ phiếu lúc này.

Má»™t số chiến lược trong phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° này là: chiến lược đầu tÆ° tăng trưởng thụ Ä‘á»™ng (passive growth investing); chiến lược đầu tÆ° tăng trưởng – công ty vốn hoá nhỏ (Small Cap Investing); chiến lược đầu tÆ° tăng trưởng của nhà đầu tÆ° chủ Ä‘á»™ng (activist growth investing).

Thứ ba, đầu tÆ° trường phái kỹ thuật (technical analysis investing philosophy): quan Ä‘iểm đầu tÆ° này cho rằng, hoặc là giá trị ná»™i tại không tồn tại, hoặc nếu tồn tại thì phải bằng vá»›i thị giá và thị giá sẽ diá»…n tả tâm lý của con người, và vì thế có khả năng lặp lại.

Các nhà đầu tÆ° theo phÆ°Æ¡ng thức này dùng má»™t trong những chiến lược sau để dá»± Ä‘oán thị giá và ra quyết định đầu tÆ°: chiến lược phân tích kỹ thuật (technical analysis and charting); chiến lược dùng sóng Elliot – số Fibonacci (Elliot wave and Fibonacci series); chiến lược Ä‘i theo xu hÆ°á»›ng (trend following).

Thứ tÆ°, phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° theo thông tin (information investing philosophy): những nhà đầu tÆ° theo phÆ°Æ¡ng thức này cÅ©ng không quan tâm đến giá trị ná»™i tại mà chỉ quan tâm đến thị giá. Họ ra quyết định đầu tÆ° dá»±a vào những thông tin quan trọng, những thông tin có thể làm thay đổi thị giá, vá»›i 2 chiến lược là: chiến lược đầu tÆ° thông tin – thông tin phản ứng chậm (slow learning market); chiến lược đầu tÆ° thông tin – phản ứng thái quá (overreacting market).

Thứ năm, phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° cÆ¡ lợi (arbitrage investing philosophy): Ä‘ây là quan Ä‘iểm đầu tÆ° không rủi ro, tức là cùng lúc sẽ mua vào và bán ra cùng má»™t cổ phiếu hay cổ phiếu tÆ°Æ¡ng tá»±. Ví dụ, nhờ vào việc thiếu thông tin của cổ phiếu dạng OTC, cùng má»™t lúc nhà đầu tÆ° có thể đặt lệnh mua cổ phiếu A vá»›i giá 40 và đặt lệnh bán cổ phiếu Ä‘ó vá»›i giá 41 và kiếm được lợi nhuận, tuy nhỏ nhÆ°ng không rủi ro.

Thứ sáu, phÆ°Æ¡ng thức đầu tÆ° theo chỉ số (index investing philosophy): phÆ°Æ¡ng thức này cho rằng, thị trường là hiệu quả, và vì thế không nên chọn những cổ phiếu "tốt" hÆ¡n thị trường. Cách đầu tÆ° hiệu quả nhất là chọn má»™t danh mục đầu tÆ° có cổ phiếu thể hiện được chỉ số của thị trường. Danh mục đầu tÆ° sẽ lên xuống tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° chỉ số index