Định giá doanh nghiệp mới

Người ta thường nói rằng việc định giá doanh nghiệp mang tính nghệ thuật hÆ¡n là khoa học. Nếu Ä‘iều này là Ä‘úng, vậy thì việc định giá má»™t doanh nghiệp má»›i thành lập chắc chắn thuá»™c về lÄ©nh vá»±c của má»™t nghệ sÄ©.

Tuy nhiên, các doanh nhân cần phải định giá má»™t doanh nghiệp má»›i nhằm huy Ä‘á»™ng vốn, cÅ©ng nhÆ° các nhà đầu tÆ° cần thẩm định các khoản đầu tÆ° nhằm Ä‘Æ°a ra quyết định. Và vì chẳng có nhà doanh nghiệp hoặc nhà đầu tÆ° nào vận dụng lối suy nghÄ© cảm hứng nghệ sÄ© của bán cầu não phải, má»™t vài lời khuyên về việc sá»­ dụng bán cầu não trái để định giá Ä‘úng má»™t doanh nghiệp má»›i.

1. Bạn sẽ có giá trị Ä‘úng nhÆ° thị trường xác định. Nếu các nhà đầu tÆ° cho rằng việc doanh nghiệp của bạn Ä‘áng giá 1 triệu Ä‘ô la, vậy thì Ä‘úng là nhÆ° thế. Bạn có thể nghÄ© rằng nó Ä‘áng giá hÆ¡n. Thậm chí bạn có thể biết rõ là nó Ä‘áng giá hÆ¡n vì công ty của bạn có thể có tài sản vá»›i giá trị thanh khoản nhiều hÆ¡n 1 triệu Ä‘ô la, hoặc các khoản phải thu nhiều hÆ¡n 1 triệu Ä‘ô la, hoặc số vốn cổ phần nhiều hÆ¡n 1 triệu Ä‘ô la. NhÆ°ng nếu bạn không có khả năng huy Ä‘á»™ng nhiều hÆ¡n 1 triệu Ä‘ô la để khởi đầu doanh nghiệp, bạn sẽ phải chấp nhận giá trị thị trường.

Tuy nhiên, Ä‘iều này không phải lúc nào cÅ©ng Ä‘úng. Nếu bạn mượn tiền từ người thân hoặc bạn bè chứ không phải từ các nhà đầu tÆ° chuyên nghiệp, có khả năng doanh nghiệp của bạn được định giá quá cao hoặc quá thấp (thường thì là quá cao). Thí dụ, nếu bạn thuyết phục bố bạn và bà dì giàu có mua cổ phần công ty vá»›i giá 20 Ä‘ô la má»—i cổ phần, Ä‘iều này không đồng nghÄ©a vá»›i việc trong tÆ°Æ¡ng lai các nhà đầu tÆ° khác cÅ©ng sẽ trả đến 20 Ä‘ô la má»—i cổ phần – ngay cả khi việc kinh doanh của bạn rất phát triển và thịnh vượng.

2. Tuy nhiên bạn cÅ©ng có thể cho thị trường biết giá trị của bạn. Mặc dù Ä‘iều này nghe có vẻ mâu thuẫn vá»›i Ä‘iều Ä‘ã nói, bạn vẫn có thể cho thị trường biết cách Ä‘ánh giá công ty của bạn. HÆ¡n thế, nếu các nhà đầu tÆ° cho rằng doanh nghiệp má»›i của bạn Ä‘áng giá 1 triệu Ä‘ô la, thường thì Ä‘ó là từ những Ä‘iều bạn Ä‘ã nói vá»›i họ. Rõ ràng, sẽ không có số liệu kinh doanh trong quá khứ để làm căn cứ định giá các doanh nghiệp má»›i. Do Ä‘ó, sẽ tùy thuá»™c vào nhà doanh nghiệp Ä‘Æ°a ra má»™t quy trình định giá công ty dá»±a trên so sánh giá và các dá»± báo tài chính.

Giá trị tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng: Tìm hiểu giá trị của các công ty tÆ°Æ¡ng tá»± trong lÄ©nh vá»±c và khu vá»±c hoạt Ä‘á»™ng của bạn. Bạn cÅ©ng có thể vào các trang nhÆ° BizBuySell và BizQuestto để thá»­ xem các doanh nghiệp trong lÄ©nh vá»±c của bạn Ä‘ang được rao bán bao nhiêu. Nếu doanh nghiệp má»›i của bạn thuá»™c loại công nghệ cao hoặc tăng trưởng nhanh, các kế toán viên và luật sÆ° là những nhà tÆ° vấn tốt nhất giúp bạn định giá thị trường so vá»›i các công ty cùng loại. Theo kinh nghiệm bản thân, các luật sÆ° thường có khuynh hÆ°á»›ng định giá các doanh nghiệp má»›i quá thấp, còn các kế toán viên lại định giá quá cao, vì thế bạn nên tham khảo ý kiến cả hai trÆ°á»›c khi Ä‘i đến quyết định.

Dá»± báo tài chính: Có thể dá»± báo doanh thu của má»™t doanh nghiệp má»›i rất khó, bạn vẫn cần phải làm việc này để làm cÆ¡ sở cho việc định giá. Ví dụ, nếu bạn khởi lập má»™t cá»­a hàng thức ăn cho vật nuôi, giá trị và các dá»± báo tài chính rõ ràng sẽ thấp hÆ¡n so vá»›i khi bạn khởi lập má»™t công ty công nghệ sinh học.

3. Bạn sẽ chẳng có giá trị gì nếu không có lợi nhuận. Nếu bạn chÆ°a thu được lợi nhuận, doanh nghiệp của bạn sẽ có giá rất thấp. Đó là vì nó sẽ không có tính thanh khoản so vá»›i má»™t doanh nghiệp Ä‘ang sinh lợi. Nhiều công ty và nhất là những công ty thua lá»— chẳng thể nào bán được vì không có người mua.

Điều này khiến việc định giá cho má»™t doanh nghiệp má»›i thành lập càng khó khăn hÆ¡n. Do phải cần thời gian để có thể bắt đầu sinh lãi, việc định giá các doanh nghiệp má»›i chủ yếu chú trọng vào tÆ°Æ¡ng lai. TrÆ°á»›c hết, cần xác định sẽ có lãi sau bao nhiêu năm. Doanh nghiệp mất nhiều thời gian để có lãi thường sẽ kém giá trị hÆ¡n doanh nghiệp tốn ít thời gian hÆ¡n. Kế tiếp, hãy xác định những công ty tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng được định giá bao nhiêu khi chúng bắt đầu sinh lãi. Má»™t công ty lúc sinh lãi Ä‘áng giá 5 triệu Ä‘ô la sẽ chỉ được định giá bằng má»™t phần của giá trị này khi ở giai Ä‘oạn khởi đầu, dá»±a trên các yếu tố nhÆ° khả năng thành công, khoảng thời gian hoạt Ä‘á»™ng và chất lượng của Ä‘á»™i ngÅ© quản lý.

Rất dá»… xảy ra tình trạng bạn định giá công ty vá»›i giá trị cao nhất có thể mà quên rằng sẽ đến má»™t ngày bạn phải thỏa mãn kỳ vọng của các nhà đầu tÆ°. Bạn cÅ©ng dá»… bị ảnh hưởng bỡi quyết định thay đổi mô hình kinh doanh nhằm tăng cao hết mức giá trị công ty. Hãy cẩn thận đừng định giá doanh nghiệp má»›i của bạn quá cao vá»›i những giả định không chính xác; Ä‘iều này sẽ chỉ mang lại phiền phức cho bạn nhất là khi nhà đầu tÆ° nằm trong há»™i đồng quản trị và có quyền ra quyết định.

CÅ©ng nhÆ° các nghệ sÄ©, các doanh nhân cần phải sáng tạo khi định giá doanh nghiệp má»›i thành lập của họ. Các cách định giá truyền thống dá»±a trên giá trị sổ sách và tá»· số P/E rất giống vá»›i việc tô màu các con số. Nếu bạn muốn doanh nghiệp má»›i của bạn thật sá»± Ä‘áng giá, hãy sá»­ dụng cả hai bán cầu não phải và trái của bạn để định giá.