Những phẩm chất làm nên nhà lãnh đạo (Phần 7)

 

May thay, trí tuệ cảm xúc là thứ ta có thể nhờ luyện tập mà có được. Tiến trình luyện tập ấy chắc chắn không dá»… dàng chút nào. Nó cần đến thời gian và, trên hết tất cả, thái Ä‘á»™ cam kết đến cùng. NhÆ°ng dù gì, những ích lợi nó mang lại – cho cả cá nhân lẫn tổ chức – thật Ä‘áng để ta phải bỏ công tập luyện.

Năm yếu tố của trí tuệ cảm xúc trong công việc:

 

 

	Định nghÄ©a	Các nét đặc trÆ°ng
Tá»± ý thức	Khả năng nhận diện và hiểu ra các thứ tâm trạng, cảm xúc, và Ä‘á»™ng cÆ¡ hành Ä‘á»™ng của bạn, cÅ©ng nhÆ° các tác Ä‘á»™ng chúng có đối vá»›i những người khác	Tá»± tin Tá»± Ä‘ánh giá Ä‘úng đắn về bản thân Biết dùng óc hài hÆ°á»›c mà tá»± phê bình bản thân
Tá»± chủ	Khả năng kiểm soát hoặc tái định hÆ°á»›ng tính khí và các xung Ä‘á»™ng tiêu cá»±c, có hại	Giữ được tính cách trọn vẹn nÆ¡i bản thân; Ä‘áng tin cậy Thoải mái trÆ°á»›c những gì nhập nhằng, mÆ¡ hồ. Cởi mở Ä‘ón nhận sá»± thay đổi
Động lá»±c thúc đẩy	Lòng say mê dành cho công việc vì những lý do vượt trên tiền tài hay danh vọng Khả năng theo Ä‘uổi mục tiêu vá»›i nhiệt huyết và lòng kiên trì	Động lá»±c mạnh mẽ nhắm đến thành tá»±u Lạc quan, cả khi gặp thất bại Tận tụy vá»›i tổ chức
Thấu cảm	Khả năng nắm bắt rõ tâm tÆ° tình cảm của những người khác Kỹ năng trong việc đối xá»­ vá»›i những người khác theo các phản ứng cảm xúc của họ	Tinh thông việc huấn luyện và giữ chân người tài Có cảm thức nhạy bén về sá»± khác biệt giữa các nền văn hóa Có khả năng làm việc tốt vá»›i khách hàng cả cÅ© lẫn má»›i
Kỹ năng xã há»™i	Sá»± thành thục về khả năng làm chủ và xây dá»±ng hệ thống các mối quan hệ Khả năng tìm được tiếng nói chung và tạo ra tình trạng đồng thuận	Đi đầu cách có hiệu quả trong các bÆ°á»›c thay đổi Có khả năng thuyết phục Tinh thông việc xây dá»±ng và dẫn dắt Ä‘á»™i ngÅ©

 

Có thể luyện tập để có được Trí tuệ Cảm xúc không?

 

 

 

Khoa học Ä‘ã chứng minh và hùng hồn quả quyết rằng trí tuệ cảm xúc có má»™t phần là do di truyền. Các cuá»™c nghiên cứu trong lÄ©nh vá»±c tâm lý và phát triển Ä‘ã cho thấy rằng việc bồi đắp vun xây cÅ©ng Ä‘óng má»™t vai trò quan trọng không kém. Trí tuệ cảm xúc có bao nhiêu phần trăm do di truyền và bao nhiêu phần trăm do được bồi đắp qua kinh nghiệm sống: Ä‘ó là Ä‘iều sẽ không bao giờ có ai biết được; tuy nhiên, các cuá»™c nghiên cứu và thá»±c tế Ä‘ã rõ ràng cho thấy rằng người ta hoàn toàn có thể tập luyện để có được má»™t trí tuệ cảm xúc.

 

 

Đây là Ä‘iều chắc chắn: Trí tuệ cảm xúc gia tăng theo Ä‘á»™ tuổi. Có hai chữ xÆ°a nay người ta vẫn quen dùng để nói lên hiện tượng "gia tăng theo Ä‘á»™ tuổi": trưởng thành. Tuy vậy, cả khi Ä‘ã trưởng thành, má»™t số người vẫn cần phải tiếp tục tập luyện để gia tăng được trí tuệ cảm xúc của mình. Điều Ä‘áng buồn là từ trÆ°á»›c đến nay, có nhan nhản các thứ chÆ°Æ¡ng trình huấn luyện nhắm đến việc giúp xây dá»±ng các kỹ năng lãnh đạo – kể cả trí tuệ cảm xúc – Ä‘ã làm lãng phí của người ta thì giờ và tiền của. Vấn đề rất Ä‘Æ¡n giản nhÆ° sau: Họ tập trung sai vào phần não bá»™ cần phát triển.

Nếu cái Ä‘ích bạn nhắm đến là trở thành má»™t nhà lãnh đạo Ä‘ích thá»±c, hãy ghi nhá»› "Không có Ä‘iều gì vÄ© đại con người từng đạt đến được mà không có nhiệt tâm."

Trí tuệ cảm xúc phần lá»›n được sinh ra nhờ chất dẫn truyền thần kinh của hệ thống não rìa (limbic system) là hệ thống có chức năng chi phối các cảm giác, các xung Ä‘á»™ng và thúc đẩy. Nhiều cuá»™c nghiên cứu Ä‘ã cho thấy rằng hệ thống não rìa có thể vận hành cách tối Æ°u nhất nhờ Ä‘á»™ng lá»±c thúc đẩy, việc thá»±c hành mở rá»™ng và sá»± phản hồi.

Hãy thá»­ so sánh cách vận hành này vá»›i kiểu vận hành nÆ¡i vùng tân vỏ não (neocortex) là vùng Ä‘iều khiển các khả năng phân tích và kỹ thuật. Vùng tân vỏ não thâu lấy những gì thuá»™c về ý niệm và lý luận. Đó là phần não giúp cho ta có thể nhờ việc đọc má»™t cuốn sách hÆ°á»›ng dẫn mà hiểu ra cách dùng má»™t chiếc máy vi tính hoặc biết cách thá»±c hiện má»™t cuá»™c gọi kinh doanh. Không có gì Ä‘áng ngạc nhiên – nhÆ°ng lại là Ä‘iều sai lầm – việc hầu hết các chÆ°Æ¡ng trình huấn luyện giúp nâng cao trí tuệ cảm xúc lại tập trung cả vào vùng não này.

Trên thá»±c tế, cuá»™c nghiên cứu của tôi – được tiến hành cùng vá»›i Nhóm Chuyên trách Nghiên cứu về Trí tuệ Xúc cảm Trong các Tổ chức – Ä‘ã cho thấy rằng các chÆ°Æ¡ng trình huấn luyện theo kiểu tập trung tiếp cận vùng tân võ não nhÆ° thế không những không giúp nâng cao được trí tuệ cảm xúc, mà còn tạo ra má»™t tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c lên trên năng suất làm việc của nhiều người.

Để nâng cao được trí tuệ cảm xúc, các tổ chức cần thiết phải tái Ä‘iều chỉnh đường hÆ°á»›ng huấn luyện mà bổ sung thêm vào chÆ°Æ¡ng trình của mình cách thức tiếp cận hệ thống não rìa. Họ phải giúp những người khác phá bỏ những thói quen cÆ° xá»­ cÅ© kỹ và tập nên các thói quen cÆ° xá»­ má»›i mẻ. So vá»›i các chÆ°Æ¡ng trình huấn luyện theo đường hÆ°á»›ng cÅ©, cách thức huấn luyện má»›i này không những Ä‘òi hỏi phải có thêm nhiều thời gian hÆ¡n, mà còn Ä‘òi hỏi phải có má»™t phÆ°Æ¡ng pháp nhắm đến từng cá nhân nữa.

Thá»­ hình dung má»™t người Ä‘iều hành bị các đồng nghiệp mình coi là thiếu Ä‘á»™ thấu cảm. Má»™t phần thiếu hụt ấy biểu hiện nÆ¡i việc cô không có khả năng lắng nghe; cô thường ngắt lời người khác và không mấy tập trung theo dõi những gì người khác Ä‘ang nói. Để khắc phục phần thiếu sót này, người Ä‘iều hành ấy cần phải có được Ä‘á»™ng lá»±c để thay đổi và, tiếp nữa, cô cần thá»±c hành và tập nhận phản hồi từ những người khác trong công ty. Cô có thể nhờ má»™t đồng nghiệp hay má»™t người làm công tác huấn luyện kèm cặp lên tiếng nhắc nhở vào má»—i khi cô tỏ ra thiếu tập trung trong việc lắng nghe người khác nhÆ° thế.

Tiếp Ä‘ó, cô cần nhìn lại thái Ä‘á»™ cÆ° xá»­ ấy của mình và tìm ra cách cải thiện nó để có thể biết cách lắng nghe người khác cho tốt hÆ¡n trong những lần sau. Và cô cần được hÆ°á»›ng dẫn để quan sát má»™t số người làm công tác Ä‘iều hành có khả năng lắng nghe tốt nhằm học hỏi và bắt chÆ°á»›c cách ứng xá»­ của họ.

Và thái Ä‘á»™ kiên trì và ná»— lá»±c thá»±c hành, má»™t tiến trình nhÆ° thế có thể Ä‘Æ°a đến những kết quả tốt đẹp về lâu dài. Tôi biết má»™t nhà Ä‘iều hành làm việc ở Phố Wall Ä‘ã tìm đủ mọi cách để cải thiện khả năng thấu cảm của mình – đặc biệt là khả năng đọc được thái Ä‘á»™ phản ứng của những người khác và hiểu ra những gì họ Ä‘ang suy nghÄ©.

Vào thời gian trÆ°á»›c lúc ông bắt đầu tập luyện khả năng này, những thuá»™c cấp của ông luôn cảm thấy khiếp hãi khi làm việc vá»›i ông. Thậm chí nhiều người thường tìm cách lảng tránh ông, không dám nói những cảm nghÄ© thật của họ về ông. Và cuối cùng, tá»± ông cÅ©ng cảm nhận được thá»±c tế ấy và lấy làm buồn khổ.

Rồi nhờ đến sá»± giúp đỡ của má»™t người làm công tác huấn luyện cá nhân, ông bắt đầu áp dụng các biện pháp giúp cải thiện khả năng thấu cảm qua việc thá»±c hành và nhận phản hồi từ những người khác. Ông phải thá»±c hiện bÆ°á»›c đầu tiên là làm má»™t chuyến Ä‘i nghỉ ở nÆ°á»›c ngoài, đến má»™t đất nÆ°á»›c ông không thể dùng được thứ tiếng ông nói để làm cho người khác hiểu ông.

Và trong thời gian ở Ä‘ó, ông Ä‘ã để ý quan sát các phản ứng của mình trÆ°á»›c những người xa lạ, cÅ©ng nhÆ° khả năng cởi mở của ông trÆ°á»›c những người khác biệt vá»›i ông. Lúc trở về nhà, trở nên khiêm nhường hÆ¡n sau má»™t tuần Ä‘i nghỉ nhÆ° thế ở nÆ°á»›c ngoài, nhà Ä‘iều hành này đề nghị người huấn luyện ông lÆ°u ý theo dõi để nhận xét xem cách ông cÆ° xá»­ vá»›i mọi người trong công ty có khác Ä‘i so vá»›i trÆ°á»›c hay không.

Cùng lúc, ông cÅ©ng có ý thức tận dụng các cuá»™c giao tiếp về công việc, coi Ä‘ó nhÆ° cÆ¡ há»™i để thá»±c hành việc "lắng nghe" những ý tưởng khác biệt vá»›i quan Ä‘iểm của ông. Sau nữa, ông cÅ©ng cho ghi hình từng cuá»™c họp của mình, và đề nghị những người làm việc vá»›i và cho ông Ä‘Æ°a ra nhận xét về khả năng ông nhận biết và nắm bắt tâm tâm tÆ° cảm nghÄ© của những người khác.

Phải mất hàng mấy tháng trời, nhÆ°ng cuối cùng rồi trí tuệ cảm xúc của nhà Ä‘iều hành này cÅ©ng Ä‘ã được nâng cao hÆ¡n trÆ°á»›c, và bÆ°á»›c cải thiện ấy Ä‘ã được thể hiện rõ nÆ¡i năng suất làm việc hiệu quả hÆ¡n của ông.

Cần thiết phải nhấn mạnh rằng việc xây dá»±ng trí tuệ cảm xúc không thể – và sẽ không – trở thành hiện thá»±c được nếu nhÆ° người ta không có đủ lòng chân thành khát khao, cÅ©ng nhÆ° không biết bỏ ra công sức để liên tục thá»±c hành. Việc tham dá»± má»™t buổi há»™i thảo ngắn ngủi hÆ°á»›ng dẫn cách thức nâng cao trí tuệ cảm xúc, sẽ chẳng Ä‘em lại được ích lợi gì; và người ta cÅ©ng không thể đọc xong má»™t cuốn cẩm nang chỉ dẫn nào Ä‘ó mà lập tức có được trí tuệ cảm xúc.

Ralph Waldo Emerson từng viết rằng: "Không có Ä‘iều gì vÄ© đại con người từng đạt đến được mà không có nhiệt tâm." Nếu cái Ä‘ích bạn nhắm đến là trở thành má»™t nhà lãnh đạo Ä‘ích thá»±c, thì câu danh ngôn vừa rồi có thể Ä‘óng vai trò nhÆ° chiếc cá»™t chỉ đường trong bÆ°á»›c đường bạn ná»— lá»±c để phát triển và có được má»™t trí tuệ xúc cảm ở mức Ä‘á»™ cao.

– Nghiên cứu của tác giả Daniel Goleman trên Harvard Business Review –

nguồn: tuanvietnam.net